Το βιβλίο του Γιάννη Τερζίδη «Αέρα σ’ μαναχόν κανείται…», το οποίο ταξιδεύει νοσταλγικά τους αναγνώστες του, στην ιστορία και τον ξεριζωμό των Ποντίων, αλλά και τους οδηγεί στην σημερινή πραγματικότητα -γραμμένο με απαράμιλλο τρόπο στην ποντιακή διάλεκτο - παρουσιάζει ο Ποντιακός Σύλλογος Πτολεμαΐδας, το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2022, στις 7 (επτά) το απόγευμα, στην αμφιθέατρο του Συλλόγου, στην οδό 25ης Μαρτίου και Γουμεράς, στην Πτολεμαΐδα.
Για το βιβλίο θα μιλήσει ο συγγραφέας ενώ την παρουσίαση θα κάνει ο συμπατριώτης μας Στάθης Ταξίδης, διευθυντής της «Ποντιακής Εστίας», ενώ η Αναστασία Ευσταθιάδου θα διαβάσει αποσπάσματα από το βιβλίο και μέλη της θεατρικής ομάδας του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας, θα αποδώσουν θεατρικά αποσπάσματα του εξαιρετικού αυτού βιβλίου.
Αποπνέοντας οσμές και ευωδίες από τα χλοερά παρχάρια του Πόντου, το βιβλίο «μιλάει» στην γλώσσα της ψυχής και της καρδιάς, μεταφέροντας γνώση, ιστορία και τα βιώματα του συγγραφέα, ο οποίος κατάγεται από τα Κομνηνά Εορδαίας, είναι μαθηματικός και εκπαιδευτής της ποντιακής διαλέκτου, ενώ θεωρείται και από τους σημαντικότερους συνεχιστές της γλωσσικής μας παράδοσης.
Ο Σύλλογος Ποντίων Νυρεμβέργης
Παράσταση του Συλλόγου Ποντίων Νυρεμβέργης στην παρουσίαση του βιβλίου «Αέρα σ’ μαναχόν κανείται» του Γιάννη Τερζίδη στην Πτολεμαΐδα, ως περήφανος χορηγός έκδοσης. Διοργανωτής το άξιο σωματείο του Συλλόγου Ποντίων Πτολεμαΐδας στην αίθουσα διαλέξεών του.
Συνοδοιπορήσαμε ως χορηγοί στην έκδοση του «Αέρα σ’ μαναχόν κανείται», από ηλιοτροπισμό. Από ένστικτο survivor στο συναγερμό του επίτιμου μέλους μας Στάθη Ταξίδη. Πόσες φορές, μια κολλεκτίβα πολιτισμού μπορεί να δικαιολογήσει το βίο της; Mας ανέβασε στο άρμα του ένας από τους πλέον δεξιοτέχνες ηνίοχους στην ιδιωματική λογοτεχνία των Ελλήνων και απολαμβάνουμε γύρους θριάμβου του. Σαν τον σημερινό.
Χάρη μας έκανε ο Τερζίδης, του χρωστάμε και χαμπάρι δεν το πήρε...
Ο Τερζίδης Γιάννης, από την Ούτσενα, τα Κομνηνά Εορδαίας, ένα γκουρμέ έδεσμα από το fusion μενού της γενιάς του. Που τη μαγείρεψαν σ’ αρχαίο τέντζερη `πιδέξιοι μαγείροι κ` ατζαμήδες βοηθοί. Πολίσματα ευκαρυωτικά, με γεύσεις και επιγεύσεις για ψαγμένους σομελιέ της Ιστορίας είναι η Εορδαία. Ηφαίστειο με σπάνιες γαίες, επίκτητους μετεωρίτες κ ευγενή αέρια στα σωθικά της. Προαιώνιοι δικαιούχοι πολιτισμοί, οθωμανικά μπαχάρια, παλίμψηστοι κλήροι, πρόσφυγες έποικοι, κατοχές, εμφύλιοι, μετεμφύλιοι, χούντες, μεταπολιτεύσεις, κομματισμοί, συνδικαλισμοί, ξενητιές, αγροτιές, μετοικήσεις, αποζημιώσεις, λιγνιτοπαραμαρτούντα, ΑΕΒΑΛοβάσανα, ευμάρειες, ανισότητες, νεοταξίες, μικροαστίλες, μπόλια γαμπροΔΕΗτζήδων, σουρδαψιμαχίες, ακτιβισμοί, οσμώσεις, δυσπιστίες και αλληλοπεριχωρήσεις Ποντίων, Θρακιωτών, Σλαβομακεδόνων, Βλάχων, Σαρακατσάνων, Μικρασιατών, Πολιτών, Αρβανιτών και προλωζάνης Ελλήνων.
Του Εγκέλαδου παιδότοπος, η Εορδαία μας. Γαία πυρί μειχθήτο.
Από τούτο το ηφαίστειο ξεπήδησε σα λάβα η γενιά του Τερζίδη, μ` αυτόνε μαζί.
Εκπρόσωπος της τριτοπροσφυγικής γενιάς, με τ` οδυνηρό προνόμιο της ύστατης παραγγελιάς των προσφύγων προγόνων του και τις σπάνιες ευλογίες τα μπαχάρια τους να μπαχαρίζουν τις συνάψεις του, όπως μ’ αλλόξενων τη γύρη να επικονιάζονται οι στήμονές του, ο Γιάννης καυχιέται για τον ξενιστή της Αινειάδας του.
Τη λογοτεχνία δηλαδή της ποντιακής διαλέκτου, που `ναι εγγονή της Ιωνικής, πρωτανιψιά της βυζαντινής και κουμπαροσυνυφάδα κάθε λαλιάς στην Ποντική Ανατολία.
Φακίρης της δημιουργικής γραφής της, σούφι του ιδιώματος Δικαιόσημου Τραπεζούντας, γιόγκι της γραμματολογίας του και σαμάνος του γλωσσικού του αισθήματος, ο Τερζίδης στις λυκοποριές του φερμάρει τις γενετικές οσμές της Ρωμιολαλιάς του Πόντου, κ` αναδιφά μ’ εκνευριστική επιστημοσύνη μέχρι τα μποζόνια της. Χαρτογραφεί το γονιδίωμα της.
Όποια ώρα γουστάρει το αποδομεί με τιτίζικη σπουδή αρχαιολόγου και το ανατάσσει σχολαστικά στον γραμμικό επιταχυντή της φιλολογίας. Αλλά και της ψυχής του τον επιταχυντή. Αλλά και του καιρού του τον επιταχυντή.
Ο Γιάννης λογοτεχνουργεί μοναδικά και μοναδιαία στη γλώσσα των προγόνων του. Είμαστε βέβαιοι πως έγραψε τον «Αέρα...» σε αυθυποβολή πως είναι άβαταρ κάπελα σε κάποιο χάνι της Ζύγανας και φέρνει βόλτα τους κερβανατζήδες του.
Επαρμένος αυθέντης των ερωτόλογων Προμηθέα και Άννας Κομνηνής, συνθέτης soundtrack στα βατέματα Μύθου και Ιστορίας, δεσπότης της παρθενίας φθογγαλφάβητων που σερφάρουν πρόσω στις νερομάνες του Χαρσιώτη ποταμού, αδέκαστος διαιτητής στις γλωσσοπαιδιές των λαών της ποντικής γης, ο Τερζίδης κοουτσάρει ιαχές και ψιθύρους της ιωνικής ηχούς, σε trans μετεμψύχωσης.
Πως είναι λέει ο παππούς του, ο Ποπαδίτσογλης και ντοκουμεντάρει την ατέρμονη προσφυγιά του, ατακάροντας θυμόσοφα σημειοσύνολα γεγονότων και αλληγοριών.
Γινατωμένος ν’ αποδείξει τα Ρωμαίικα του Πόντου καταφερτζήδες πολίτες και μπριγαδέιρος των κοινωνιών μας, στο βιβλίο του ο Γιάννης τα καταφέρνει θαυμάσια και θαυμαστά.
Ρέουσα η γλώσσα, σαλταδόρισσα στις μανιέρες Ζερζελίδη, Σάρπογλη, Διαμαντίδη, μ’ άρτια ενορχήστρωση λεκτικών σχημάτων, ψαρωτικό πλούτο λέξεων, ζογκλερικό πλάγιο λόγο, αμόλυντο χιούμορ, καλολογική τσατίλα, αβίαστα νοήματα, πολιτικές σημάνσεις, αδρούς χαρακτήρες, ευανάγνωστο σενάριο και εύληπτη λεξικογραφία μικρομετρικά κεντημένη, η σπηλιά του Αλη Μπαμπά-Τερζίδη, προσφέρει ματζούνια δια πάσαν νόσον ψάρακα ή πάλιουρα φιλαναγνώστη ιδιωματικής λογοτεχνίας των Ποντίων.
Πάνω - πάνω ράφι ποιοτικών υλικών του ερευνητή, του ακαδημαϊκού, του λογοτέχνη, του προμότερ, του ρεπόρτερ, του είδα φως και μπήκα, του εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου.
Ένα πρωτότυπο manual ιδιωματικής λογοτεχνίας και δημιουργικής γραφής ως αφηγηματική παράθεση υποδειγμάτων, αντί μετωπικού διδακτισμού.
Ο Γιάννης, στον «Αέρα...» κινηματογράφησε προβοκατόρικα την μπλούζ ομολογία του, σκόπιμα για να τρυπά το πανί προβολής της, εγκαλώντας τις συνειδήσεις ημών των αναγνωστών του για την αφύπνιση των πολιτικών μας ανακλαστικών και το νετάρισμα της διοπτρίας μας στην αέναη επικαιρότητα της παρασημαντικής του πρόσφυγα παππού του.
Στο κωδωνοστάσι του ο Γιάννης, που το `πε βιβλίο, που το `πε κερί στη μνήμη του Ποπαδίτσογλη, που το `πε γραμμάτιο στη συνείδησή του, που τό `πε παρών στη γενιά του, που το `πε φρυκτωρία για την επόμενη, κωδωνοκροτεί άλλοτε πένθιμα, άλλοτε Λαμπροήμερα, μα πάντοτε της Αργατίας καλέσματα.
Τανάντι στους ζοφερούς μηχανισμούς που καταπατούν τ` ανθρώπινα δικαιώματα και χωρίζουν βίαια λαούς από τις πατρίδες τους. Αειθαλείς εγκληματίες, σαν αυτούς που ξερίζωσαν ανεπούλωτα τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας και του Πόντου, οι ίδιοι θύτες ξεριζώνουν καθημερινά λαούς απ’ τις πατρίδες τους, δολιεύοντας με φοβικά σύνδρομα τις κοινωνίες της ανθρωπότητας στο βωμό της χυδαίας ιδιοτέλειάς τους.
Με ριφιφί στους ευφυείς μπάλους διαλεκτικής σκέψης και λυρικών κωδίκων που μελοποίησε πιονιέρικα στο Ροδάφνον ο Διαμαντίδης- ένα ενσαρκωμένο αερικό του Δαφνοπόταμου, ο Γιάννης πυροκροτήθηκε από τον μέντορά του και χορογραφεί στον «Αέρα..» το δικό του δωρικό ζεϊμπέκικο.
Μ’ ερωτύλο θυμό που γυρεύει φασαρία και οργασμού προσωδία, φτου ξελευτεριά απ’ τους βρόγχους της νιότης του ο Γιάννης, συνθηματάρης στις αέναες φοιτητοπορίες του, πήρε αμπάριζα και πλέον θα Ποντοπορεί όρτσα τα γραφτά του μ’ αψεγάδιαστα τα ιδεογράμματα των προγόνων του για σεβασμό στη ζωή, στο διαφορετικό, στη δικαιοσύνη, στον άνθρωπο.
Ο Τερζίδης με φακό ιταλού νεορεαλιστή σκηνοθέτη στο μικρόκοσμο των Κομνηνών Εορδαίας, κούμπωσε στην κονσόλα του ήχους και στη μουβιόλα του εικόνες, άλλοτε από τον εξιδανικευμένο ολόδικό του Πόντο και άλλοτε από τις γκροτέσκ εκδοχές του. Άλλοτε από τα ξέφωτα των βιωμάτων του, άλλοτε από τις γκόθικ εκδοχές τους. Άλλοτε ξακρισμένες κ` άλλοτε με κρόσια, οι περσόνες του Τερζίδη στο μεικτό συνοικισμό Κομνηνών, συντάσσουν το βιογραφικό πρόσληψής τους από την Ιστορία ασυνήθιστα ταπεινά.
Άλλοτε με κολυβογράμματα, μπίτερ απόσταγμα αυτοπροσδιορισμού,
άλλοτε με την πανανθρώπινη αλφαβήτα, μελωδικό ενσέμπλ ετεροπροσδιορισμού.
Στον «Αέρα..» ο Γιάννης τζαμάρει στις τάστες του σαν οργισμένη κιθάρα του Σπρίνγκστιν απνευστί τη ρεμπετομπλούζ διαμαρτυρία του, κουπλάροντας μαεστρικά μ’ ελεύθερη κ` υψωμένη την γροθιά του να δείχνει στα σύννεφα το παραναλωμένο μανουάλι με τ` αγιοκέρια, πυρσοί μπροστάρηδες στις πρωτομαγιές του.
Του πρόσφυγα παππού του και του μικρού Αϊλάν...
Ο Σύλλογος Ποντίων Νυρεμβέργης, μπιζάρει τον Γιάννη Τερζίδη, αθλοθετώντας το κόστος έκδοσης λογοτεχνικής εργασίας σε κάποιες από τις ιθαγενείς γλωσσικές διαλέκτους της Εορδαίας.
Μιας εργασίας δηλαδή δημιουργικής γραφής σαν του Γιάννη Τερζίδη.
Είτε από τον σλαβομακεδονικό, είτε από τον βλάχικο, είτε από τον αρβανίτικο γλωσσικό πλούτο και τις ιδιωματικές τους συμπεριφορές.
Αναλαμβάνουμε την έκδοση του λογοτεχνήματος και της μετάφρασής του αν χρειαστεί.
Προσκαλούμε μάλιστα τον Δήμο Πτολεμαΐδας διοργανωτή και τον Σύλλογο Ποντίων ΠτολεμαΪδας συναργατευτή.
Μια συγγνώμη στον ασύγνωστα περιφρονημένο γλωσσικό οίστρο συνοίκων και συνελλήνων, ένα ορίστε αδελφοσύνης στη μισιακή αυλή της Εορδαίας, συμπεθεριό τιμής στην προαιώνια μυθιστορία και μέλλον της.
Το Σάββατο 24 Σεπτέμβρη, στις 19:00 στην αίθουσα δαλέξεων του Συλλόγου Ποντίων Πτολεμαΐδας.
Παρουσίαση από τον Στάθη Ταξίδη, συγγραφέα και επιμελητή σύνταξης της Ποντιακής Εστίας
Εκπρόσωπος ΣΠ Νυρεμβέργης ο Παντελής Καραλευθέρης.
ΣΠΝ, Νυρεμβέργη 20.09.2022
